«نقشه جدید خاورمیانه؛ بازگشت امپراتوری‌ها در لباسی مدرن»

 

 

 

در حالی‌که رسانه‌ها سرگرم روایت جنگ‌های منطقه‌ای و رقابت‌های تسلیحاتی‌اند، قدرت‌های جهانی quietly در حال طراحی نقشه‌ای تازه برای خاورمیانه‌اند — نقشه‌ای که نه با مرزهای خاکی، بلکه با خطوط انرژی، پهنای اینترنت و ائتلاف‌های نرم ترسیم می‌شود.

 پرسش این است: جایگاه ایران در این نقشه آینده کجاست؟

 و آیا «جمهوری اسلامی» در بازی بزرگ شرق و غرب، بازیگر است یا صفحه‌ی بازی؟

---

  مقاله تحلیلی ـ تاریخی

از زمان توافق «سایکس–پیکو» در سال ۱۹۱۶ تا امروز، خاورمیانه همیشه میدان ترسیم نقشه‌هایی بوده که دیگران برای آن کشیده‌اند.

 این‌بار اما نقشه جدید نه از خاک، بلکه از داده، نفت و نفوذ طراحی می‌شود.

 آمریکا، انگلیس، و متحدانشان پس از تجربه شکست‌های نظامی و هزینه‌های سنگین، اکنون با «نقشه ژئوپلیتیک نرم» به میدان آمده‌اند؛ نقشه‌ای که در آن رسانه، فناوری، و شبکه‌های انرژی جای تانک و تفنگ را گرفته‌اند.

در سمت دیگر، روسیه و چین با مدل متفاوتی از نفوذ — ترکیب اقتصاد، سلاح و ایدئولوژی ملی‌گرایانه — وارد شده‌اند.
مسکو در خاورمیانه به دنبال بازسازی «منطقه نفوذ» شوروی سابق است، در حالی که پکن ترجیح می‌دهد به جای پرچم، قرارداد امضا کند: از «راه ابریشم جدید» تا سرمایه‌گذاری در بنادر، پالایشگاه‌ها و زیرساخت‌های دیجیتال.

اما ایران (یا به تعبیر رسمی‌تر، جمهوری اسلامی) در میانه این صفحه شطرنج، همزمان متحد شرق و دشمن غرب است؛ هم خسته از تحریم‌ها و هم معتاد به مقاومت.
از منظر ژئوپلیتیک، ایران در موقعیتی کلیدی ایستاده:
میان دو محور رقیب — شرق (چین، روسیه) و غرب (آمریکا، اروپا) — و دروازه عبور انرژی از خلیج فارس تا مدیترانه. همین جایگاه، ایران را از حذف در «نقشه جدید» مصون نمی‌کند، بلکه اتفاقاً آن را به یکی از گره‌های تعیین‌کننده بازی بدل کرده است.

🧩 خاورمیانه ۲۰۳۰؛ جنگ سرد جدید با مرزهای نرم

در نقشه آینده، مرزها نه با سیم خاردار، بلکه با داده و شبکه‌های نفوذ مشخص می‌شوند. پایگاه‌های نظامی با پایگاه‌های اطلاعاتی جایگزین می‌شوند و کودتاها، جای خود را به «مدیریت افکار عمومی» از طریق هوش مصنوعی و رسانه‌های اجتماعی می‌دهند.
در این نظم تازه، عربستان و اسرائیل دو ستون استراتژیک غرب هستند، ترکیه بازیگر چندچهره، و ایران مهره‌ای که هر دو بلوک به‌دنبال جذب یا مهار آن‌اند.

🛢 انرژی، اینترنت و افکار؛ سه سلاح قرن ۲۱

قدرت‌های جهانی امروز با سه ابزار منطقه را بازطراحی می‌کنند:
۱. انرژی (نفت، گاز، و هیدروژن سبز)،
۲. اینترنت و زیرساخت دیجیتال (از ۵G تا شبکه‌های سایبری)،
۳. افکار عمومی (نفوذ از طریق رسانه، فرهنگ و پلتفرم‌ها).

در چنین شرایطی، کشوری که نتواند روایت خود را بسازد، به‌زودی بخشی از روایت دیگران خواهد شد.

---

🔮 آینده ایران در این نقشه؟

جمهوری اسلامی در آستانه انتخابی تاریخی است:
یا باید با محور شرق پیوندی راهبردی بسازد و بهای وابستگی سیاسی را بپردازد، یا در مسیر تعامل محدود با غرب، بخشی از نظم جدید را بپذیرد.
سناریوی سوم — موازنه مستقل و ملی‌گرایانه — در ظاهر جذاب است اما در عمل به سیاستی پرهزینه و تنهایی استراتژیک تبدیل خواهد شد.

در نهایت، شاید پرسش واقعی این نباشد که «نقشه جدید خاورمیانه چگونه ترسیم می‌شود»، بلکه این است که «چه کسی آن را می‌خواند؟»
در جهانی که هر بیت اطلاعات می‌تواند مرزی تازه بکشد، دانستن از هر سلاحی مؤثرتر است.

---

 

خاورمیانه جدید، ژئوپلیتیک، نقشه جدید خاورمیانه، جمهوری اسلامی، ایران، آمریکا، انگلیس، چین، روسیه، نظم جهانی، آینده خاورمیانه، انرژی، نفت، رسانه، سیاست بین‌الملل

---

🌍 ژورنالیست | انجمن خبرنگاران حامی محیط زیست
محيط زيست، دغدغه زندگيست...
✴️ وقتی نان نباشد، هیچ درختی سایه نمی‌دهد.
@journalistsir | @bahrm8
https://journalistsirani.blogspot.com